آشنایی با انواع مواد شیمیایی
علائم ایمنی یا MSDS برای مواد شیمیایی
آوریل 10, 2018
آشنایی با انواع مواد شیمیایی صنعتی و کاربردهای آن ها
حضور مواد در زندگی بشر به دوران بسیار قبل باز می گردد. شواهد تاریخی و باستانی که از دوره های مختلف تاریخی به دست آمده است نشان دهنده استفاده انسان ها از مواد مختلف در آن زمان می باشند. موادی که به طور طبیعی از دل کوه و معادن استخراج می شدند، موادی که به راحتی در کوره های ذوب به حالت گداخته در می آمدند و موادی که چکش خوار بودند و از آن برای ساخت ابزار مختلف استفاده می شد، نمونه هایی از این کاربردها هستند.
عناصر فلزی و آلیاژها جزو اولین مواد خام طبیعی بودند که برای استفاده در صنایع به کار رفتند. مس، آهن، طلا، نقره، قلع، فولاد و چدن از مهم ترین این مواد هستند. دسته ای دیگر از مواد شیمیایی به صورت ترکیب در طبیعت یافت می شوند. این مواد از کنار هم قرار گرفتن اتم های مختلف تشکیل می شوند.
کاربرد انواع مواد شیمیایی صنعتی
تمام مواد شیمیایی صنعتی که امروزه با ان ها سر و کار داریم از اتم های جدول تناوبی ساخته شده اند. این مواد به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند و هر کدام از آن ها دارای خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی هستند که آن را برای یک کاربرد خاص مناسب کرده است. کاربرد انواع مواد شیمیایی در صنعت به شرح زیر بیان می شوند:
صنعت کاشی و سرامیک: سرامیک و کاشی یکی از صنایع بزرگ هر کشور محسوب می شود و می تواند نیازهای بخش ساخت و ساز را تأمین نماید. برای ساخت این محصولات از مواد شیمیایی نظیر اکسیدهای آلومینیوم، نیتریدها و کربید سیلیسیوم، ترکیبات سیلیس و ترکیبات فلزات واسطه استفاده می شود. سیلیس باعث می شود سرامیک ها در برابر حرارت های بسیار بالا مقاوم باشند.
صنعت لاستیک، پلاستیک و پلیمر: واحدهای مونومر نظیر اتیلن که از مشتقات نفتی به دست می آیند برای شرکت در واکنش پلیمریزاسیون در پالایشگاه مناسب هستند. محصولات پلیمری به دست آمده از این سری واکنش ها، انواع پلی اتیلن هستند که در تولید انواع محصولات پلاستیکی مانند ظروف بسته بندی مواد غذایی، مخازن، لوله و اتصالات، فیلم پلی اتیلن و ... به کار می روند.
پلیمرها از زنجیره های بلند کربن ساخته می شوند و تعداد کربن، طول زنجیره و تعداد شاخه های فرعی با گروه های عاملی موجب ایجاد خواص مخصوص در یک ماده پلیمری می شود. به طور مثال، کاربرد پی وی سی (پلی وینیل کلراید) یا PVC با کاربرد پلی اتیلن و یا نایلون ها با یکدیگر متفاوت خواهد بود.
برای تولید انواع لاستیک نیز از مواد شیمیایی با عنوان نرم کننده ها و افزودنی ها، پایدارکننده ها، دوده کربن و ... استفاده می شود. استحکام و دوام لاستیک ها به علاوه انعطاف پذیری آن ها با به کارگیری موادی نظیر استئارات ممکن می باشد.
صنایع آبکاری و ریخته گری: نمک های معدنی که در ساختار آن ها یکی از فلزات واسطه وجود دارند در این صنعت بسیار استفاده می شوند. موادی نظیر استات مس، استات روی، اکسید منیزیم، اسید سولفامیک، اکسید نیکل، سولفات آهن، دی کرومات آلومینیوم، کربنات روی، کلرید آهن، نیترات آهن و بسیاری مشتقات این نمک ها در صنعت آبکاری و ریخته گری به کار می روند.
صنایع تولید مواد آرایشی – بهداشتی: ترکیباتی که دارای ساختار پیچیده ای هستند و از اتم های محدودی ساخته شده اند در دسته مواد شیمیایی آلی قرار دارند. این مواد عموماً از اتم های کربن، اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده اند و خواص بسیار مهمی برای تولید این محصولات دارند. مونواستئارات گلیسرول، ایزوپروپیل پالمینات، ایزوپروپیل میراستات، گلایکول ها، انواع موم ها، سوربیتول، پلی سوربات، پارابِن ها، پارافین، گلیسیرین، وازلین، لانولین و ... مهمترین مواد مصرفی این صنعت بزرگ هستند.
صنایع دارویی: تقریباً 90 درصد مواد شیمیایی آلی و معدنی در حالت های جامد و مایع برای تولید محصولات دارویی مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این مواد شیمیایی عبارتند از: گلیسیرین، اوره، اسید استیک، اتانول، اکتیول، پارافین، بیسموت، گلایکول، لسیتین، استئارات، اکسید روی، آمونیوم کلراید، بنزیل الکل، پلی سوربات ها، تیمول، سدیم لوریل سولفات، سوربیتول، گوارگام، متیل سالیسیلات، موم عسل، منتول، گلیکولیک اسید و ... .
صنعت تولید رنگ و رزین و پوشش های صنعتی: یکی از گسترده ترین صنایع که در جهان در حال فعالیت می باشد، صنعت تهیه انواع رنگ خوراکی و صنعتی، رزین و پوشش می باشد. موادی که برای این صنایع مورد استفاده قرار می گیرند ماهیت الی و معدنی دارند.
مواد شیمیایی اولیه برای تولید انواع رنگ و رزین عبارتند از: انواع رنگدانه ها، حلال های شیمیایی مانند تولوئن، بنزن و زایلن، غلظت دهنده ها و استابلایزرها، رزین های پلی استر اپوکسی ها و انواع خشک کن ها. حلال های شیمیایی که در این صنعت به کار می روند بسیار اهمیت دارند؛ این حلال ها را می توان به دسته های اصلی الکل ها و اترها، استرها، کتون ها، حلال های آروماتیک و آلدهیدها تقسیم بندی نمود.
